[Δημοσιευμένο στην εφημερίδα του Δικηγορικού Συλλόγου 
Σύρου «Παρέμβαση», αρ. 86, Νοέμβρης–Δεκέμβρης 2003]

Οι καινοτομίες του νέου νόμου για τα κατοικίδια ζώα

            Στο ΦΕΚ ‘Α 191 της 29^ης Ιουλίου 2003 δημοσιεύτηκε ο νόμος 3170/2003 περί ζώων συντροφιάς και αδέσποτων ζώων συντροφιάς, με τον οποίο επιχειρείται η δημιουργία νομοθετικού πλαισίου για τη ρύθμιση των όρων διατήρησης των ζώων συντροφιάς, τα οποία ορίζονται ως «κάθε ζώο που συντηρείται ή προορίζεται να συντηρηθεί από τον άνθρωπο, κυρίως μέσα στην κατοικία του, για λόγους ζωοφιλίας και συντροφιάς». Στον ορισμό αυτόν περιλαμβάνονται και οι κάθε είδους σκύλοι, όπως οι κυνηγετικοί, ποιμενικοί, στρατιωτικοί, αστυνομικοί, οι σκύλοι έρευνας και διάσωσης, οι σκύλοι φύλακες καθώς  και οι σκύλοι βοηθοί ατόμων με ειδικές ανάγκες. Ο νόμος αυτός πέραν από τις διάφορες ειδικές και τεχνικές απαγορευτικές διατάξεις που αφορούν τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να συμπεριφέρονται οι ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς (κυρίως σκύλων και γατών) απέναντι στα ζώα τους και απέναντι στην κοινωνία (π.χ. υποχρέωση άμεσου καθαρισμού των περιττωμάτων σκύλων), εισάγει και τρεις καινοτομίες οι οποίες είναι γενικότερου ενδιαφέροντος, και τις οποίες θα εξετάσουμε.

            1) Εισαγωγή νέας Εισαγγελικής αρμοδιότητας: προσωρινή αφαίρεση κατοχής ζώου σε περιπτώσεις κακομεταχείρισης.

            Με το άρθρο 12 παρ. 4 του νόμου αυτού προβλέπεται ότι  με εντολή του αρμόδιου εισαγγελέα, μπορεί να αφαιρεθεί προσωρινά ζώο από την κατοχή του παραβάτη των διατάξεων των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 1 του Ν. 1197/1981 περί προστασίας των ζώων και να παραδοθεί σε ζωοφιλικό σωματείο ή σε καταφύγιο αδέσποτων ζώων συντροφιάς. Οι διατάξεις αυτές του νόμου 1197/1981 περί προστασίας ζώων, θέτουν ως υποχρέωση για τους κατόχους τους την εκδήλωση της  δέουσας στοργής και μεταχειρίσεως προς αυτά διαμέσου της επαρκούς χορηγήσεως καταλλήλου και επαρκούς τροφής  και νερού, καθώς και διαμέσου της εξασφαλίσεως καταλύματος άνετου, υγιεινού και προσαρμοσμένου στο φυσικό τρόπο διαβιώσεως του ζώου (παρ. 1, αρ. 1 Ν. 1197/1981). Επίσης, απαγορεύεται και ο φόνος, βασανισμός, και η κακοποίηση των ζώων, καθώς και η εγκατάλειψη τους έκθετα ή αδέσποτα (παρ. 2, αρ. 1 Ν. 1197/1981). Μέχρι πρόσφατα, η παράβαση των απαγορεύσεων αυτών τιμωρείτο μόνο με ποινές πλημμεληματικής φύσης (από το άρ. 8 Ν. 1197/1981), ενώ δεν προβλεπόταν τίποτα για την τύχη των ζώων που έπεφταν θύματα κακομεταχείρισης από πλευράς άστοργων και απάνθρωπων κατόχων. Με τη νέα αρμοδιότητα αυτή, ο νομοθέτης προνοεί και για  την τύχη των ζώων αυτών.

            2) Καθορισμός αντικειμενικής ευθύνης κατόχων σκύλων.

            Ως γνωστόν, το άρθρο 924 του Αστικού Κώδικα, αναφέρει ότι για τις ζημίες που προκαλούνται από κατοικίδια ζώα που χρησιμοποιούνται για το επάγγελμα, τη φύλαξη της κατοικίας ή τη διατροφή του κατόχου τους, ο κάτοχος τους δεν φέρει καμία ευθύνη όταν δεν τον βαρύνει κανένα πταίσμα φύλαξης και εποπτείας του ζώου. Ειδικά όμως για ζημίες που προκαλούνται από σκύλους, το αρ. 2, παρ. 5 του νόμου 3170/2003, εισάγει παρέκκλιση από το άρθρο 924 ΑΚ, σύμφωνα με την οποία οι ιδιοκτήτες ή συνοδοί σκύλων, ευθύνονται για κάθε ζημία που προκαλούν οι σκύλοι σε ανθρώπους ή ζώα (αντικειμενική ευθύνη).

            3) Διατήρηση σκύλων και γάτων σε πολυκατοικίες.

            Σε αρκετούς κανονισμούς πολυκατοικίας προβλέπεται η απαγόρευση διατηρήσεως ζώων μέσα στα διαμερίσματα. Η νομολογία έχει δεχτεί πως τέτοιος όρος είναι έγκυρος και ισχυρός και έχει ισχύ δουλείας που δεσμεύει τους συμβληθέντες ιδιοκτήτες και τους ενοίκους (Εφετείο Αθηνών 3306/2000, ΑΡΧ.Ν. 2001 – 182). Όμως, το άρθρο 6 του νόμου 3170/2003 αναγνωρίζοντας την ύψιστη σημασία των κατοικίδιων ζώων στην ζωή του σύγχρονου (και μοναχικού) ανθρώπου, εισάγει νέα διάταξη αναγκαστικού δικαίου, με την οποία πλέον επιτρέπεται σε κάθε πολυκατοικία, ανεξάρτητα από το τι προβλέπει ο κανονισμός της, η διατήρηση 1 σκύλου και 1 γάτας ή 2 σκύλων ή 2 γάτων, εφόσον τα ζώα αυτά μένουν στο ίδιο διαμέρισμα με τον ιδιοκτήτη τους και δεν παραμένουν μόνιμα στις βεράντες. Επίσης με το ίδιο άρθρο, απαγορεύεται σε κάθε πολυκατοικία η διατήρηση ζώων συντροφιάς σε κοινόχρηστους χώρους της πολυκατοικίας (πυλωτή, ταράτσα, ακάλυπτους χώρους κ.λπ.). Αντίθετα, για τις μονοκατοικίες, επιτρέπεται η διατήρηση ζώων συντροφιάς στους ανοικτούς χώρους των μονοκατοικιών, με την προϋπόθεση ότι αυτά δεν τα κακομεταχειρίζονται αλλά τυγχάνουν καλών συνθηκών διαβίωσης και τηρούνται οι αστυνομικές διατάξεις περί κοινής ησυχίας.

             Καταλήγοντας, βλέπουμε ότι ο νόμος αυτός διακατέχεται από πνεύμα φιλοζωίας, ωστόσο η τήρησή του εναπόκειται κυρίως στο σωστό και καλλιεργημένο άτομο.

           

Γιάννης Παραδείσης