Ο νέος νόμος για την κτήση κυριότητας ακινήτων του Δημοσίου με χρησικτησία.

 

      Με το άρθρο 4 του νόμου 3127 με τίτλο «Τροποποίηση και συμπλήρωση των νόμων 2308/1995 και 2664/1998 για την Κτηματογράφηση και το Εθνικό Κτηματολόγιο και άλλες διατάξεις» που άρχισε να ισχύει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, δηλαδή στις 19 Μαρτίου 2003 (ΦΕΚ Α/67), προβλέπεται η δυνατότητα κτήσης ακινήτων που ανήκουν στο Ελληνικό Κράτος (Δημόσιο) με χρησικτησία. Πριν το νόμο αυτό, για τη χρησικτησία ακινήτων του Δημοσίου, θα έπρεπε να είχε συμπληρωθεί 30ετή χρησικτησία μέχρι 12/9/1915, γιατί έκτοτε αυτός ο τρόπος κτήσης κυριότητας ακινήτων του Δημοσίου είχε απαγορευτεί (βάσει του αρ. 21 του 22/4/1926 Ν.Δ/τος  «Περί  διοικητικής αποβολής από των    κτημάτων της Αεροπορικής  Αμύνης» και του αρ. 4 του Α.Ν. 1539/1938 «περί  προστασίας των δημοσίων κτημάτων»). Η αιτιολογία των ευνοϊκών για το Δημόσιο διατάξεων αυτών είναι ότι το δημόσιο συμφέρον επιτάσσει την αιώνια προστασία των ακινήτων του Κράτους, καθόσον τα τελευταία ανήκουν από κοινού στον Ελληνικό λαό και θα πρέπει να προστατεύονται από τα κάθε ιδιωτικά συμφέροντα και τους καταπατητές.   

        Η σχολιαζόμενη νέα διάταξη έχει εφαρμογή μόνο για τα ακίνητα εντός οικισμού ή εντός σχεδίου πόλεως (παρ. 1),.εμβαδού έως 2.000 τ.μ.. Κατ’αναλογία με την τακτική και έκτακτη χρησικτησία του Αστικού Κώδικα (αρ. 1041 και 1045 ΑΚ), προβλέπονται δύο ειδών χρησικτησίες: η 10ετής και η 30ετής.   Για τη 10ετή χρησικτησία, απαιτείται να έχει συμπληρωθεί δεκαετή αδιατάρακτη νομή έως τις 19/3/2003 με βάση νόμιμο τίτλο από επαχθή αιτία (δηλαδή κυρίως να υπάρχει αγοραπωλητήριο συμβόλαιο). Θα πρέπει δε το συμβόλαιο να έχει μεταγραφεί και καταρτιστεί μετά τις 23/2/1945. (περ. α, παρ. 1)  Αντίθετα, για την 30ετή χρησικτησία δεν απαιτείται κάποιος τίτλος (συμβόλαιο), αλλά αρκεί να έχει συμπληρωθεί 30ετή αδιατάρακτη νομή. (περ. β, παρ. 1)            Και στις δύο περιπτώσεις, για τον υπολογισμό του χρόνου προσμετράται και ο χρόνος των δικαιοπαρόχων που διανύθηκε με τις ίδιες προϋποθέσεις. Επίσης, θα πρέπει ο νομέας να βρίσκεται σε καλή πίστη, δηλαδή να πιστεύει χωρίς βαρεία αμέλεια ότι έχει αποκτήσει την κυριότητα (αρ. 1042 ΑΚ), δηλαδή, με απλά λόγια, να μη γνωρίζει ότι το ακίνητο δεν του ανήκει, αλλά ανήκει στο Δημόσιο.  Τέλος, η νομή θα πρέπει να είναι αδιατάρακτη, δηλαδή το Δημόσιο να μην έχει ενεργήσει διακατοχικές πράξεις πάνω στο ακίνητο αυτό ή να έχει αξιώσει την επιστροφή του (π.χ. με την Έκδοση Πρωτοκόλλου Διοικητικής αποβολής).        

   Η ρύθμιση αυτή ήρθε να επιλύσει το πρόβλημα που εμφανίστηκε με τη σύνταξη του κτηματολογίου σε διάφορες περιοχές της χώρας, οπότε και κάποιοι ιδιοκτήτες όταν πήγαν να δηλώσουν το ακίνητό τους, είδαν ξαφνικά το Δημόσιο να το διεκδικεί για διάφορους λόγους (πρώην δάσος, ακίνητο αγνώστων κτλ). Πράγματι, είναι θεμιτό να αναγνωριστούν τα δικαιώματα των καλόπιστων ιδιοκτητών, που μετά από πολλά χρόνια μαθαίνουν ότι το σπίτι ή οικόπεδό τους δεν τους ανήκει, και να προστατευτούν από την αδράνεια και την ανικανότητα της Διοίκησης να εκμεταλλευτεί την περιουσία του Ελληνικού λαού.     

      Αναρωτιέται όμως εύλογα κανείς, εάν οι διατάξεις αυτές δεν θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν από διάφορους κακόπιστους επιτήδειους που σίγουρα θα προσπαθήσουν να σφετεριστούν την περιουσία του Δημοσίου (και κατ’επέκταση του Ελληνικού  Λαού) με το πρόσχημα της χρησικτησίας. Θα πρέπει λοιπόν οι Δικαστές εφαρμόζοντας τη διάταξη αυτή, να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί και εκτός από το γράμμα του νόμου, να λαμβάνουν υπόψη τους και το δημόσιο συμφέρον, που σίγουρα δεν εξυπηρετείται από την αναγνώριση κυριότητας υψηλής εμπορικής αξίας εκτάσεων και οικοδομών υπέρ ιδιωτικών συμφερόντων και άρα σε βάρος του γενικού συνόλου.

 

 Ιωάννης-Ιάκωβος Παραδείσης

Ιούλιος 2003